یکی از بیماریهایی که سبب میشود یک فرد تمامی سه نوع سلولهای خونی از جمله گلبولهای قرمز، سفید و پلاکتها را از دست دهد، بیماری پان سیتوپنی نام دارد. پان سیتوپنی معمولا به دلیل مشکلات مغز استخوان در تولید سلولهای خونی به وجود میآید اما میتوان موارد و عوامل دیگری ار نیز در ایجاد این بیماری برشمرد.
بیماری پان سیتوپنی و بررسی آن
علاقهمندان به مجله پزشکی نت سلامت؛ جالب است بدانید، این بیماری یک بیماری نیست، بلکه توصیفی از یافتههای آزمایشگاهی در رابطه با سلولهای کم خون است. در موارد شدیدتر این بیماری، فرد میتواند عفونت، علائم کم خونی شدید از جمله خستگی، مشکلات تنفسی و خونریزی داشته باشد.
در این مقاله قصد داریم تا به موضوعات بیان شده زیر بپردازیم.
علائم اصلی بیماری پان سیتوپنی چیست؟
علت ایجاد این بیماری
چه کسانی در معرض این بیماری هستند؟
عوارض جانبی
رفتار
تشخیص
بد نیست حقایق کوتاهی را در رابطه با بیماری پان سیتوپنی بدانید:
نشانهها و شدت این بیماری در تمامی افراد بسیار متفاوت است
گاهی اوقات این بیماری میتواند منجر به علائمی گردد که زندگی اشخاص مبتلا به آن را تهدید نماید
علائم اصلی بیماری پان سیتوپنی چیست؟
علائم ایجاد این بیماری در هر سه نوع سلولهای خونی با یکدیگر تفاوت دارند. به عنوان مثال، گلبولهای قرمز حامل اکسیژن هستند، بنابراین بسیار روشن است که اگر شخصی به علت بیماری پان سیتوپنی به اندازه کافی گلبول قرمز نداشته باشد، دچار مشکلات تنفسی و همچنین خستگی خواهد شد.
وقتی قسمتی از بدنتان زخم میشود، پلاکتها وظیفه دارند تا با لخته کردن خون همان بخش از بدن به بهبود زخم کمک نمایند. اگر پلاکتهای فرد کم باشد، در نتیجه خونریزی نیز بیشتر اتفاق خواهد افتاد.
سلولهای سفید خون نیز برای مبارزه با عفونتها به کار میروند. بنابراین اگر یک فرد دارای تعداد کمی گلبول سفید باشد، یقینا در برابر عفونتها آسیبپذیری بیشتری خواهد داشت.
علائم مرتبط با بیماری پان سیتوپنی عبارتند از:
خونریزی آسان، از جمله در لثه و بینی
کبودی آسان
افزایش سرعت ضربان قلب
رنگ پریدگی در پوست
خستگی ناخواسته
بثورات
ضعف
فرد با مشاهده این علائم باید هر چه سریعتر خود را به اورژانس برساند و در صورتی که لحظهای درنگ نماید، ممکن است اتفاقات زیر برایش رخ دهد:
احساس گیجی
از دست دادن هوشیاری
تشنج
تنگی نفس
خونریزی قابل توجه
علتهای بیماری پان سیتوپنی چیست؟
همانطور که در ابتدا نیز گفته شد، بیماری پان سیتوپنی نتیجه قادر نبودن مغز استخوان به تولید سلولهای جدید خونی است. آنها میتوانند جزو موارد زیر باشد:
بیماری سرطان که سلولهای مغز استخوان را از بین خواهد برد
شکستن سلولهای بنیادی که به سلولهای خونی تبدیل خواهند شد
فیبروز یا زخم سلولهای استخوان
از بین رفتن سیستم ایمنی بدن
سرکوب عملکرد مغز استخوان به علت بیماری و یا داروهای مصرفی
جالب است بدانید که شرایطی نیز وجود دارد که بر تولید بیماری پان سیتوپنی مزید بر علت خواهد شد که عبارتند از:
کم خونی
شرایط Autoimmune
سرطان
درمانهای شیمی درمانی
قرار گرفتن در معرض سموم یا آلایندهها
کمخونی Fanconi
عفونت
لوسمی که بر روی مغز استخوان تاثیرگذار است
کم خونی مگالوبلاستیک
لوپوس
کمبود ویتامین B-12 برای ساخت مغز استخوان
مصرف هرگونه دارویی که بر روی مغز استخوان تاثیرگذار است
هپاتیت نوع C
داروهایی همانند کلرامفنیکول، داروهای شیمی درمانی، دیورتیکهای تیازید، داروهای ضد صرع، کلشیسین، آزاتیوپرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی میتوانند تاثیرات منفی بر روی مغز استخوان بگذارند.
چه کسانی در معرض خطر قرار دارند؟
کسانی که مبتلا به سرطان هستند و یا افرادی که داروهای مربوط به بیماری پان سیتوپنی را مصرف میکنند در معرض خطرات بیشتری قرار دارند. جالب است بدانید که داشتن سابقه بیماری خانوادگی نیز در افزایش آن میتواند سبب افزایش بیماری گردد. همراهان نت سلامت؛ اگر فردی مبتلا به مشکلات خونی باشد باید سریعا به پزشک مراجعه کرده و اطلاعات کافی را به دست آورد.
عوارض جانبی
یک فرد برای اینکه بتواند به حیات خود ادامه دهد نیازمند سلولهای خونی است و اگر بدن نتواند این سلولها را ایجاد نماید و همچنین درمان نیز جواب ندهد، ممکن است منجر به مرگ افراد شود. بنابراین مهم است در صورت مشاهده این علائم سریعا به پزشک معالج مراجعه نمایند.
رفتار
یک پزشک ممکن است درمانهای زیر را برای بیماری پان سیتوپنی تجویز نماید که عبارتند از:
پیوند مغز استخوان
پیوند سلولهای بنیادی
داروها
استفاده از داروها ممکن است باعث تحریک مغز استخوان گردد و نتایج معکوسی را رقم بزند و یا حتی سبب اختلال در سیستم ایمنی بدن گردد، باید درمان و داروهای مورد نیاز زیر نظر مستقیم پزشک باشد تا نتایج مطلوبی به دست آید.
همانطور که میدانید، از آنجایی که علتهای بیماری در افراد گوناگون مختلف است، درمان و داروهای مورد نیاز نیز در افراد با یکدیگر تفاوت دارد. جالب است بدانید که تشخیص استفاده از داروی مناسب حتی ممکن است برای پزشک نیز مشکل باشد و بنابراین سعی داشته باشید تا به پزشکان متخصص و خُبره اینکار مراجعه نمایید.
نحوه تشخیص این بیماری توسط پزشک بسیار مشخص است زیرا با انجام یک آزمایش خون، میزان سلولهای قرمز، سفید و پلاکت را خواهد فهمید و مطابق با آن اقدام به شروع درمان آن خواهد کرد.
پزشک معالج ممکن است از مغز استخوان نیز نمونهگیری به عمل آورده تا بتواند تشخیص بهتری را در زمینه این بیماری داشته باشد.
توجه داشته باشید که نمونه آزمایش باید در آزمایشگاههای مجهز و توسط پزکان با تجربه بالا مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.
توجه داشته باشید که داروها را از پزشکهای با تجربه کافی و بالا گرفته باشید، زیرا اگر دارو اشتباه و یا بیفایده باشد، یقین داشته باشید که با مشکلات زیادتری روبهرو خواهند شد.
Source: Medicalnewstoday